Każdy pracownik, który podejmuje pierwsze zatrudnienie w swoim życiu, nabywa prawo do corocznego urlopu wypoczynkowego. Wymiar urlopu zależy od okresu zatrudnienia i wykształcenia pracownika.
1. Zasady naliczania dni wolnych (pierwszy urlop)
Zgodnie z prawem, pracownik zyskuje prawo do pierwszego urlopu za każdy miesiąc pracy w roku, w którym zaczął pracować. Za każdy przepracowany miesiąc dostaje 1/12 urlopu na dany rok (1,67 dnia). Wymiar ten można zaokrąglać w górę do pełnego dnia urlopu, o ile przyznany w pierwszym roku urlop nie przekroczy liczby wolnych dni przysługujących pracownikowi proporcjonalnie do liczby przepracowanych w tym roku miesięcy. Nie traci tego prawa, nawet jeśli zmieni pracodawcę w ciągu pierwszego roku pracy.
Art. 153 Kodeksu pracy wskazuje, że pracownik nabywa prawa do urlopu cząstkowego w trakcie trwania pierwszego zatrudnienia. Zapis ten jest nieprecyzyjny bowiem prawo do kolejnego urlopu przysługuje dopiero w następnym roku kalendarzowym.
Po pierwszym roku pracy pracownik ma prawo do urlopu na takich samych zasadach jak inni. Otrzymuje pełny wymiar urlopu na początku każdego roku. Jeśli w pierwszym roku nie zdążył wykorzystać całego urlopu, może go dokończyć w nowym roku bez ograniczeń.
2. Zasady nabywania praw urlopowych (kolejnych dni urlopu)
Artykuł 154 Kodeksu Pracy mówi o tym, że pracownicy zatrudnieni do 10 lat mają prawo do 20 dni urlopu. Zgodnie z przepisami, staż zatrudnienia może być zwiększony o okresy nauki. Wlicza się do niego poszczególne etapy edukacji, które są liczone w następujący sposób:
– ukończenie zasadniczej lub innej równorzędnej szkoły zawodowej – czas trwania nauki przewidziany programem nauczania nie dłuższy niż 3 lata,
– ukończenie średniej szkoły zawodowej – czas trwania nauki przewidziany programem nauczania nie dłuższy niż 5 lat,
– ukończenie szkoły średniej zawodowej dla absolwentów zasadniczych (równorzędnych) szkół zawodowych – 5 lat,
– ukończenie szkoły średniej ogólnokształcącej – 4 lata,
– ukończenie szkoły policealnej – 6 lat,
– ukończenie szkoły wyższej – 8 lat.
Należy zauważyć, że wymienione wyżej okresy nie są sumowane. Oznacza to, że jeśli absolwent szkoły wyższej ukończył również szkołę średnią policealną, może wliczyć 8, a nie 14 lat nauki. Maksymalna liczba lat nauki, jaką można wliczyć do okresu zatrudnienia w celu uzyskania prawa do wyższego wymiaru urlopu, wynosi zatem 8 lat.
